Boşanma süreçlerinin en hassas ve öncelikli konularından biri, müşterek çocukların velayetidir. Velayet, reşit olmayan çocuğun eğitimi, bakımı, temsili ve malvarlığının yönetimi gibi tüm hak ve sorumlulukları kapsar. Velayet kararları, çocuğun geleceğini doğrudan etkilediği için mahkemeler, kararlarını verirken tek bir ilkeyi esas alır: çocuğun üstün yararı.
Velayet Nedir ve Kimlere Verilir? Evlilik birliği devam ederken velayet hakkı anne ve babaya aittir. Boşanma durumunda ise velayet, eşlerden birine verilir. Ancak son yıllarda mahkemeler, belirli koşullarda ortak velayet kararları da verebilmektedir. Ortak velayet, çocuğun hukuki temsil ve kararlarında her iki ebeveynin de söz sahibi olması anlamına gelir.
Çocuğun Üstün Yararı İlkesi: Velayet davalarında mahkeme, anne veya babadan hangisine velayet vereceğine karar verirken, ebeveynlerin taleplerinden veya kusurlarından ziyade, tamamen çocuğun menfaatlerini gözetir. Bu ilke doğrultusunda dikkate alınan bazı faktörler şunlardır:
- Çocuğun Yaşı ve Cinsiyeti: Özellikle küçük yaşlardaki çocukların anneye bağımlılığı göz önünde bulundurulabilir.
- Çocuğun Görüşü: Belli bir yaş ve olgunluğa ulaşmış çocuğun (genellikle 8 yaş ve üzeri) velayet konusunda beyanları mahkemece dinlenir ve kararda etkili olabilir.
- Çocuğun Gelişimi: Çocuğun fiziksel, zihinsel, ruhsal ve ahlaki gelişiminin hangi ebeveyn yanında daha iyi sağlanacağı değerlendirilir.
- Ebeveynlerin Yaşam Koşulları ve Eğitim Durumları: Ebeveynlerin çocuğu yetiştirmeye elverişli yaşam koşullarına sahip olup olmadığı, eğitim ve bakım kapasiteleri incelenir.
- Kardeşlerin Durumu: Kardeşlerin ayrılmamasına özen gösterilir.
Kişisel İlişki Kurma Hakkı (İştirak Nafakası Hariç): Velayet kendisine verilmeyen ebeveynin, çocuğuyla düzenli olarak görüşme ve kişisel ilişki kurma hakkı bulunur. Bu, velayet hakkı kadar önemli bir haktır ve çocuğun her iki ebeveyniyle de bağ kurmasını sağlar.
Velayet davaları, çocukların geleceğini şekillendirdiği için büyük hassasiyetle yürütülmelidir. Süreçte çocuğun üstün yararının her zaman ön planda tutulduğundan emin olmak ve hak kaybı yaşamamak için mutlaka bir aile hukuku avukatından profesyonel destek almak önemlidir.