Demokratik sistemlerde seçimler, belirli periyotlarla yapılır. Ancak bazı durumlarda, bu olağan takvimin dışında, “erken seçim” kararı alınabilir. Erken seçim, planlanan genel veya yerel seçim tarihinden önce yapılan seçimlerdir. Peki, Türkiye’de erken seçim kararı hangi koşullarda ve nasıl alınır?
Erken Seçim Kararının Nedenleri: Erken seçim kararı alınmasında çeşitli siyasi ve ekonomik nedenler etkili olabilir. Hükümetin güven oylaması alamaması, mecliste çoğunluğun kaybedilmesi, siyasi krizler, koalisyon hükümetlerinin dağılması veya ülke gündemini etkileyen önemli olaylar, erken seçim kararını tetikleyebilir. Amaç, siyasi istikrarı yeniden sağlamak veya mevcut iktidarın meşruiyetini tazelemektir.
Türkiye’de Erken Seçim Kararı Kimler Tarafından Alınır? Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na göre, erken seçim kararı alma yetkisi temel olarak iki makamdadır:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM): Meclis, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla (yani 600 milletvekilinin 360’ının oyuyla) seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu karar alındığında, Cumhurbaşkanı’nın onayına gerek yoktur.
- Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanı, Anayasa’da belirtilen yetkisini kullanarak seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Cumhurbaşkanı’nın bu kararı almasıyla birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi de kendiliğinden feshedilmiş sayılmaz, ancak seçimler yenilenir. Cumhurbaşkanı’nın ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilirse, Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir.
Erken seçim kararı alındığında, seçim takvimi Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından yeniden belirlenir ve ilgili tüm yasal süreçler hızla işletilir. Erken seçimler, ülkenin siyasi geleceğinde önemli dönüm noktaları olabilir.