Demokratik bir ülkenin en temel unsurlarından biri, vatandaşların seçme ve seçilme hakkıdır. Oy kullanma, sadece bir hak değil, aynı zamanda ülkenin ve yerel yönetimlerin geleceğini şekillendirme sorumluluğudur. Peki, Türkiye’de kimler oy kullanabilir ve bu süreç nasıl işler?
Kimler Oy Kullanabilir? Türk Anayasası ve ilgili kanunlara göre, Türkiye’de oy kullanabilmek için şu temel şartlar aranır:
- Türk Vatandaşı Olmak: Oy kullanacak kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması zorunludur.
- 18 Yaşını Doldurmuş Olmak: Seçim günü itibarıyla 18 yaşını doldurmuş her Türk vatandaşı oy kullanma hakkına sahiptir.
- Kısıtlı Olmamak: Akıl hastalığı, kısıtlılık veya benzeri nedenlerle fiil ehliyeti kısıtlanmamış olmak gerekir.
- Hükümlü Olmamak (Belirli Durumlar Hariç): Türk Ceza Kanunu’nda yer alan bazı suçlardan hüküm giymiş kişiler veya er ve erbaş askeri öğrenciler oy kullanamaz. Cezaevinde bulunan tutuklu veya taksirli suçlardan hükümlü olanlar ise oy kullanabilirler.
Oy Kullanma Süreci Nasıl İşler?
- Seçmen Kütüğüne Kayıt: Yüksek Seçim Kurulu (YSK), seçimlerden belirli bir süre önce seçmen kütüklerini günceller. Vatandaşların, nüfus müdürlükleri veya e-Devlet üzerinden seçmen kaydını kontrol etmesi önemlidir.
- Seçmen Kartı: Eskiden seçmen kartları evlere gönderilirdi. Günümüzde ise genellikle seçmen bilgi kağıdı gönderilir veya e-Devlet’ten öğrenilebilir. Bu kağıtta hangi sandıkta oy kullanılacağı bilgisi yer alır.
- Oy Kullanma Günü: Seçim günü, belirlenen sandık alanına gidilir. Kimlik belgesi (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, pasaport vb.) ibraz edildikten sonra oy pusulası ve zarf alınır.
- Oy Kullanma: Oy kabininde gizlilik içinde tercih yapılan parti veya adayın mührü basılır. Ardından pusula zarfa konulur ve sandığa atılır.
Oy kullanmak, demokratik hak ve sorumluluğun en somut ifadesidir. Her bir oy, ülkenin geleceğinde söz sahibi olmanın gücünü taşır.
Seçimlerde Oy Kullanma Hakkı: Kimler Oy Verebilir, Süreç Nasıl İşler?